تاجران یزدی یک قرن پیش حسینیه یزدی ها را ماندگار کردند

در چندقدمی حرم رضوی، حسینیه‌ای است که پرچمش را یزدی‌ها بالا برده اند. حالا بیش از یک قرن از زمانی که تاجر یزدی زمین حسینیه را خرید و بنای کوچکی در آن ساخت و از همان ابتدا مُهر وقف را بر آن زد، می‌گذرد. وقفی که با درگذشت واقف به مشکل می‌خورد و به فروش گذاشته می‌شود، اما چند تاجر یزدی برای حفظ حسینیه دست به کار می‌شوند.

قصه وقف حسینیه و ماجرا‌های پس از فوت واقفش را از زبان حاج جلال متوسلیان، چهارمین متولی حسینیه یزدی‌ها روایت می‌کنیم. ماجرا از این قرار است که میرزاعلی اکبر یزدی واقف حسینیه یزدی‌ها بوده است. او تاجری یزدی بود که این فضای نزدیک به ۸۰۰مترمربع را می‌خرد و نذر حضرت ابوالفضل (ع) می‌کند.

آن زمان میرزا، اتاقی کوچک به مساحت ۴۵مترمربع در اینجا بنا می‌کند و در همین مکان ساکن می‌شود. او به این نیت وقف می‌کند که در روز‌های سال به ویژه ماه محرم و صفر در این مکان روضه حضرت
اباعبدالله الحسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) خوانده شود و اعیاد شعبانیه هم یاد اهل بیت (ع) در آن گرامی داشته شود.

دفن واقف در دل حسینیه

با فوت میرزا، پیکرش در همین مکان به خاک سپرده می‌شود، اما به وصیتش مبنی بر وقف این مکان توجه نمی‌شود و حسینیه به فروش گذاشته می‌شود. در چنین وضعی، چهار تاجر یزدی پای کار می‌آیند و مکان وقفی را به بیشترین قیمت می‌خرند.

این ماجرا دست کم به ۱۱۰سال پیش و اواخر دوره قاجار برمی گردد. از میان این چهار نفر، فقط حاج میرزاحسن متوسلیان دارای فرزند بود و سه نفر دیگر عقبه‌ای نداشتند. ازاین رو، پس از میرزاعلی اکبر، حاج میرزاحسن متولی حسینیه می‌شود.

۲۸سال بعد از خاک سپاری میرزا در حسینیه، به دلیل اختلاف سطح دست کم سه متری بنای حسینیه با معبر، این مکان بر اثر بارندگی دچار آب گرفتگی می‌شود و مزار میرزا زیر آب می‌رود. این اتفاق موجب می‌شود متولیان از حاکم شرع مجوز بازسازی قبر را بگیرند.

با فوت حاج میرزاحسن متوسلیان در سال ۱۳۶۰، پسر بزرگ ترش محمدرضا، مسئولیت تولیت حسینیه را برعهده می‌گیرد. مکان حسینیه یک بار پیش از انقلاب اسلامی و در زمان حیات حاج میرزاحسن و یک بار هم پس از انقلاب در زمان تولیت فرزندش، محمدرضا، به دلیل ریزشی که رخ می‌دهد، بنای حسینیه بازسازی می‌شود.

حسینیه یزدی‌ها که نبش کوچه عسکریه قرار دارد، از همان ابتدا دارای دو در ورودی بوده است. اگر از دری که در معبر اصلی قرار گرفته است وارد شوید، سمت چپ فضای مسقفی را می‌بینید که حدود ۸۵مترمربع مساحت دارد و ویژه بانوان است.

این قسمت از حسینیه دست کم ۹۵سال قدمت دارد. جلو ورودی این بخش پله تعبیه شده است که به صحن حیاط و قسمت ویژه آقایان راه دارد؛ حیاطی که در صورت لزوم به اصطلاح یزدی‌ها پوش داده می‌شود، یعنی با چادر سرپوشیده می‌شود. انتهای گوشه راست حیاط، در دیگر که از کوچه فرعی باز می‌شود. آشپزخانه در انتهای چپ حیاط و فضای مسقفی در حدود ۱۵۰مترمربع که ویژه آقایان است نیز روبه رو قرار دارد.

عَلَم کم‌نظیر با اشعار محتشم

با فوت حاج محمدرضا متوسلیان در سال ۱۳۹۰، فرزندش حاج جلال متوسلیان، متولی حسینیه یزدی‌ها می‌شود. حالا بیش از یک دهه است که او سکان دار برگزاری مراسم روضه خوانی در این حسینیه است. دهه اول ماه محرم و دهه آخر ماه صفر برنامه سخنرانی، عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) و آقاابوالفضل (ع) و سینه زنی برپاست که با پذیرایی صبحانه و شام از حاضران پایان می‌یابد.

حسینیه یزدی‌ها نیز مانند بسیاری از حسینیه‌های قدمت دار، یک علم دارد که به گفته تولیت آن، نمونه این علم شاید فقط چهار مورد در کشور باشد.

او می‌گوید: این علم متعلق به حاج محمدتقی یزدی، تاجر پارچه، بوده است که به مرحوم پدربزرگم حاج میرزاحسن می‌سپارد. بر همه شاخه‌های علم، اشعار محتشم کاشانی حک شده است. طرح قدیمی کاناپه و میز چوبی گوشه حیاط حسینیه از دور خودنمایی می‌کند. آن طور که متوسلیان می‌گوید: این چوب‌ها قدمت نودودوساله دارند. در گذشته، صاحب مجلس‌ها و رجال جلو در حسینیه روی آن‌ها می‌نشستند و به مهمانان خوشامدگویی می‌کردند.